کنتاکتور یک کلید کنترل شده الکتریکی است که برای کلیدزنی مدارات قدرت استفاده می‌شود. معمولاً توسط مداری کنترل می‌شود که قدرت بسیار پایین‌تری نسبت به مدار کلید زده شده دارد، مثل آهنربای الکتریکی سیم پیچ 24 ولتی که سوییچ موتور 230 ولتی را کنترل می‌کند. به تعریف ساده‌تر کنتاکتورها کلیدهای الکترو مغناطیسی هستند که با استفاده از یک جریان کوچکتر، یک جریان بزرگتر را قطع و وصل می‌کنند.
این فرآیند به این شکل می‌باشد که یک جریان کوچک به کنتاکتور فرستاده می‌شود و کنتاکتور متوجه می‌شود که الان باید کلید داخلی خود را در حالت روشن قرار دهد و وقتی که آن جریان کوچک قطع شد، کنتاکتور متوجه می‌شود که الان باید کلید داخلی خود را در حالت قطع قرار دهد. کنتاکتور از دو هسته E شکل که یکی ثابت و دیگری متحرک است، تشکیل می‌شود. در میان هسته ثابت یک سیم پیچ قرار دارد که با عبور جریان از آن نیرویی ایجاد می‌شود که هسته متحرک را به هسته ثابت متصل می‌کند. با حرکت هسته متحرک، تعدادی کنتاکت باز، بسته و تعدادی کنتاکت بسته، باز خواهند شد.
مزایای استفاده از کنتاکتور
- قابلیت قطع و وصل در دفعات زیاد
- امکان کنترل از راه دور مقرون به صرفه‌تر و ایمن‌تر
- توانایی اتوماتیک کردن مدار فرمان با استفاده از کنتاکتورها
- عمر مکانیکی بیشتر نسبت به کلیدها
- بالا رفتن سرعت قطع و وصل
- با استفاده از کنتاکتور، پس از رفتن برق و وصل مجدد، جهت راه اندازی نیاز به استارت می‌باشد در صورتیکه با استفاده از کلید، خطرات ناشی از وصل ناگهانی وجود دارد.
اجزای اصلی تشکیل دهنده کنتاکتور
کنتاکت‌ها بخش مهمی هستند که جریان را حمل می‌کنند. این بخش شامل کنتاکت‌های توان، کنتاکت‌های کمکی و فنرهای کنتاکت می‌شود.
آهنربای الکتریکی (یا “کویل”) نیروی محرکه را برای بستن کنتاکت‌ها تامین می‌کند.
محفظه، قابی است که کنتاکت‌ها و آهنربای الکتریکی را در خود جای داده است. برای عایق‌بندی و محافظت و نیز بدست آوردن سنجشی از میزان مقاومت در برابر تماس افراد با کنتاکت‌ها، محفظه را از مواد عایق مثل باکالیت، نایلون 6 و پلاستیک‌های ترموست درست می‌کنند. کنتاکتورهای قاب-باز، ممکن است محفظه‌ای دیگر نیز برای محافظت در برابر غبار، چربی، آب و هوا و خطر انفجار داشته باشند.
عملکرد کنتاکتور به چه صورت است؟
هنگامیکه یک میدان الکترومغناطیسی تولید می‌شود، آرماتور نیرو را تجربه می‌کند و به سمت کنتاکت ثابت می‌کشد. نیروی تولید شده توسط سیم پیچ بیشتر از نیروی فنر است. تا زمانیکه سیم پیچ از انرژی خارج نشود، هر دو کنتاکت در این وضعیت باقی می‌مانند. هنگامیکه سیم پیچ از انرژی خارج می‌شود، نیروی الکترومغناطیسی صفر می‌شود و آرماتور در اثر نیروی فنر عقب می‌رود و به حالت عادی (وضعیت خاموش) بر می‌گردد کنتاکتورها برای عملکرد سریع ON-OFF طراحی شده‌اند.
ورودی سیم پیچ کنتاکتور ممکن است AC یا DC باشد و یا در بعضی موارد از سیم پیچ جهانی به عنوان سیم پیچ الکترومغناطیسی استفاده می‌شود. سیم پیچ‌های جهانی با هر دو AC و DC کار می‌کنند. مقدار کمی اتلاف برق در کنتاکت‌ها اتفاق می‌افتد و برای کاهش این افت از مدار صرفه‌جویی استفاده می‌شود. هنگام ایجاد و شکستن کنتاکت‌ها، یک قوس بین کنتاکت‌ها تولید می‌شود. این قوس ممکن است باعث افزایش عمر کنتاکتور شود، زیرا باعث افزایش دمای کنتاکت‌ها می‌شود. به دلیل قوس، گازهای مضر مانند مونو اکسید تولید میشوند. از این‌رو، روش‌های مختلفی برای کنترل و خاموش شدن قوس‌ها استفاده می‌شود.
کنتاکتورها براساس جریان و ولتاژ بار، دامنه کنترل ولتاژ و کاربرد براساس طبقه‌بندی استفاده، انتخاب میشوند. اگر می‌خواهید اتصال کنتاکت باز یا بسته باشد، می‌توانید آن را با کمک اهم متر بررسی کنید. اهم متر را بین کنتاکت‌های ورودی و خروجی وصل کنید، اگر اهم متر عدد نامحدودی نشان می‌دهد، کنتکت‌ها باز هستند و اگر اهم متر عدد صفر را نشان می‌دهد کنتاکتور بسته است.
5 برند معتبر کنتاکتور در بازار برق ایران
کنتاکتور اشنایدر
کنتاکتور اشنایدر به عنوان یکی از معتبرترین و بهترین مارک خرید کنتاکتور موجود در بازار ایران است و انواع مختلفی از آن در بازار موجود است. به طور کلی طول عمر یک کنتاکتور به تعداد دفعات قطع و وصل آن بستگی دارد که این کلید پس از این تعداد قطع و وصل، به علت فرسودگی یا ساییدگی دیگر قابل استفاده نخواهد بود. کیفیت و کارایی بالا، قیمت مناسب از جمله دلایل برتر بودن برند اشنایدر نسبت به سایر رقبا می‌باشد.
کنتاکتور هیوندا
هیوندا از جمله کنتاکتورهای مرغوبی است که در شرکت هیوندای کشور کره جنوبی ساخته شده و دارای طراحی مدولاری است. از جمله مهم‌ترین ویژگی‌هایی که کنتاکتور هیوندای را از دیگر برندها متمایز می‌کند، ساختار بسیار ایمن، طراحی بهینه و سهولت در نصب آن‌ها است. کنتاکتورهای هیوندای اغلب برای ارائه کنترل مرکزی تاسیسات بزرگ روشنایی، مانند ساختمان اداری یا ساختمان‌‌های تجاری استفاده میشوند. کنتاکتورهای هیوندایی به دلیل طراحی مدولار به راحتی قابل نصب و تعمیر هستند.
یکی دیگر از محصولات این شرکت کلیدهای مینیاتوری هیوندا می‌باشد که در مدار با جریان پایین و یا در تابلوهای روشنایی و تابلوهای توزیع با توان کم و یا جهت حفاظت مدارات کنترل و فرمان تجهیزات و تاسیسات برقی استفاده می‌شود و در صورت به وجود آمدن اشکالی در مدار بطور خودکار مدار را قطع می‌کند و در نتیجه از وسایل و سیم‌کشی محافظت می‌کند. کلید اتوماتیک هیوندا نیز یکی از محصولاتی است که در شرکت کره‌ای هیوندا الکتریک تولید و عرضه می‌شود.
هیوندا مجموعه‌‌ای از کارخانجات و سازمان‌‌های مرتبط به آن است که تجهیزاتی مانند کنتاکتور، کلید مینیاتوری، بی متال، کلید حرارتی، کلید اتوماتیک و سایر تجهیزات مرتبط با برق صنعتی را به بازار جهانی عرضه می‌دارد. اگرچه بیشتر مردم هیوندا را به عنوان یک برند اتومبیل می‌شناسند، اما هیوندا در بین فعالان حوزه برق نیز به عنوان یک برند با کیفیت و شناخته شده از رقبایی مانند اشنایدر و لگراند پیشی گرفته است. هیوندا با شروع قوی و جدید در بخش سیستم‌های الکتریکی صنایع سنگین، شروع به تولید محصولات با کیفیت بالا و خدمات‌‌دهی بسیار خوب به مشتریان، کار خود را آغاز کرد.
کنتاکتور زیمنس
کنتاکتورهای شرکت زیمنس یکی از مرغوب‌ترین و گرانقیمت‌ترین کنتاکتورهای موجود در بازار هستند. کنتاکتورهای زیمنس با عملکردی مطمئن و با بالاترین کیفیت ممکن در سراسر دنیا در حجم وسیعی از صنایع مورد استفاده قرار می‌گیرند. کنتاکتور زیمنس برای استفاده در هر شرایط آب و هوایی مناسب می‌باشند. یکی از مزیت‌های کنتاکتور زیمنس، انعطاف‌پذیری بسیار بالای آن می‌باشد، تمامی تجهیزات جانبی کنتاکتورها برای تمامی مدل‌ها قابل استفاده است.
کنتاکتور ال اس LS
کنتاکتورهای سری متاسل (metasol) برند ال اس (LS) ساخت کشور کره است. این کنتاکتورها در آمپر‌های ۶ تا ۸۰۰ آمپر ساخته میشوند. کنتاکتورهای سری متاسل (metasol) از ۶ آمپر تا ۸۰۰ آمپر ساخته میشوند.
از مزایای کنتاکتورهای برند LS نیز می‌توان به موارد زیر اشاره نمود:
- عملکرد بالا
- قابلیت اطمینان در سیستم: هماهنگی نوع دوم
- سیستم کامل با دستگاه‌های جانبی
- بدون ارائه قوس از طریق ساختار مهر و موم شده
- راحتی کاربر
- ارتباط با DIN rail از طریق یک لمس
- سیم پیچی آسان با آداپتور، ست سیم معکوس
کنتاکتور ایرانی پارس فانال
این محصولات ساخت ایران و تحت لیسانس شرکت فانال آلمان و با فناوری و کیفیت فانال آلمان و مطابق با استاندارد IEC ۶۰۹۴۷ می‌باشد. شرکت پارس فانال یکی از شرکت‌‌های داخلی در زمینه تولید تجهیزات الکتریکی و برق صنعتی می‌باشد که توانسته است با ارائه محصولاتی با کیفیت و قابل قبول، اعتماد مشتریان داخلی را به خود جلب نماید. کنتاکتور پارس فانال دارای کیفیت و عملکرد مناسبی می‌باشد و در مقایسه با کنتاکتورهای خارجی از قیمت مناسبی نیز برخوردار است.
