انواع کابل و سیم
انواع سیم و کابل برق، تجهیزات مهمی در سیستم الکتریکی هستند. این دو مفهومی کاملاً متفاوت دارند. یک سیم از یک هادی الکتریکی منفرد ساخته شده است، در حالی که یک کابل متشکل از یک گروه یا یک باندل (دسته) از سیم‌های چندگانه است که درون یک پوسته مشترک قرار گرفته‌اند. از سیم و کابل برای حمل جریان الکتریکی استفاده می‌شود.
انواع سیم و کابل را می توان با استفاده از پارامتر های زیر طبقه بندی نمود:
- سطح ولتاژ
- نوع هادی و ساختار آن
- نوع عایق و روکش
- نوع حفاظت الکتریکی
- نوع حفاظت مکانیکی
- تعداد رشته ها
- نوع کاربرد
- استاندارد
تعریف سیم و انواع آن
سیم یک هادی الکتریسیته است که برای انتقال جریان الکتریکی از محلی به محل دیگر و ارتباط بین دستگاه های مختلف استفاده می شود. در یک تقسیم بندی کلی می توان سیم را به سه دسته سیم مفتولی یا سیم تک لایه، سیم نیمه افشان و سیم افشان تقسیم کرد. سیم مفتولی به صورت یک سیم مسی یک رشته می باشد که به سیم خشک نیز معروف می باشد. ساختمان سیم نیمه افشان مشابه سیم های مفتولی است. سیم های افشان از تعداد زیادی رشته های نازک مسی تشکیل شده اند که به سیم نرم معروفند و در سیم کشی ساختمان کاربرد دارند
سیم ها از دو قسمت هادی و عایق تشکیل شده اند. قسمت هادی سیم ها عموما مسی یا آلومینیومی است ولی از مس به دلیل داشتن حجم کم و هدایت بهتر (نسبت به دیگر فلزات) بیشتر استفاده می شود. عایق سیم ها از موادی پلاستیکی است که آن را به صورت یک یا چند لایه روی قسمت هادی روکش استفاده می کنند. معمولا جنس هادی ها و عایق و نوع کاربرد کابل ها و سیم ها را به حروف مشخصی که درروی روکش خروجی آن ها نوشته می شوند نشان می دهند به طوری که هر حرف معنی خاص خود را دارد.
در ادامه چند نوع از سیم ها که در سیم کشی مورد استفاده ی بیشتری دارند به همراه موارد استفاده و جداول مشخصات آن ها، معرفی میشوند.
1. سیم (NYA)
از این سیم برای نصب بدون حرکت در محل های خشک و در داخل لوله پی وی سی و فولادی استفاده می شود. استفاده از این نوع سیم در زیر گچ مجاز نیست. سیم مسی نرم با روکش پلاستیک به رنگ های سبز، زرد ، سیاه، آبی و قهوه ای است.
2. سیم (NYM)
از این سیم در نصب ثابت در محل های خشک یا مرطوب یا زیر گچ بدون لوله یا روی اجسامی مثل کولر استفاده می شود. ساختار آن ها مانند سیم های مسی یک لایه با عایق پی وی سی ، که چند نمونه آن با هم در یک کلاف روکش پی وی سی شده است. رنگ کلاف سیاه یا خاکستری یا سفید و رنگ روکش سیم های داخل سیاه ، قهوه ای و آبی است.
3. سیم ارت
سیم ارت از افراد هنگام کار با لوازم برقی حفاظت می کند. به طوری که با اتصال آن به بدنه لوازم برقی در صورتی که به هر دلیلی بدنه برق دار شود، اتصال کوتاه انجام شده و مانند فیوز محافظ عمل می کند. این سیم به چاه ارت وصل می شود.
تعریف کابل
اصولا هر نوع هادی، که بتواند جریان برق را از داخل خود عبور دهد و توسط موادی از محیط اطراف خود عایق شده باشد به طوری که ولتاژ روی سطح عایق نسبت به زمین برابر صفر و در روی سطح سیم نسبت به زمین دارای ولتاژ فازی باشد، کابل نامیده می شود. به طور کلی کابل ها هم همانند سیم ها همواره از دو قسمت اصلی هادی و عایق تشکیل شده اند در واقع سیم ها جزء کابل ها هستند به عبارتی مجموع چند سیم، یک کابل را تشکیل می دهد. ساده ترین روش تشخیص بین سیم و کابل این است که سیم معمولا قابل مشاهده است، در حالی که بیشتر کابل ها معمولا عایق هستند.
همان گونه که گفته شد، سیم یک تک رساناست و هیچ عایقی آن ها را در بر نگرفته است و مواد مورد استفاده در آن بیشتر مس و آلومینیوم است در حالی که کابل از دو یا چند سیم عایق‌دار درست شده که در یک روکش قرار داده شده‌اند. ساختمان و اجزای تشکیل دهنده کابل های مخابراتی کاملا با کابل های مورد استفاده در صنعت برق فشار قوی و فشار ضعیف تفاوت دارد اما تفاوت کابل ها ناشی از کاربرد آن هاست یعنی نوع کاربردشان موجب می شود که جنس، شکل، سطح مقطع و تعداد هادی ها و عایق ها با یکدیگر تفاوت داشته باشند.
این تفاوت ها موجب تقسیم بندی کابل ها می. گردد . هادی ها از نظر تعداد رشته به دو شکل تک رشته (مفتولی) و چند رشته (افشان) وجود دارند. کابل ها را از نظر کاربرد به دو دسته ی کابل های مسلح که برای تحمل ضربه، فشار ، نفوذ رطوبت و سایر عوامل دارای محافظ اند و دیگر کابل های غیر مسلح که فاقد محافظ می باشند، تقسیم می کنند.
به طور كلي در انتخاب كابل براي تجهيزات برقي بايد به نكات زير توجه نمود
- جريان مصرفي تحت هيچ شرايطي نبايستي از جريان مجاز كابل بيشتر شود.
- از آنجا كه تعويض كابل غالباً با هزينه سنگين همراه است، لذا افزايش جريان ناشي از طرح توسعه آينده در نظر گرفته شود.
- افت ولتاژ كابل از حد مجاز زيادتر نگردد.
- سطح مقطع كابل (و در نتيجه قيمت آن) با توجه به تلفات الكتريكي، تا حد ممكن مقرون به صرفه باشد.
- انتخاب كابل با پوشش مناسب، با توجه به شرايط محيط ( هواي آزاد، زير خاك، حرارت و برودت و غيره ) صورت پذيرد.
به صورت کلی برای انتخاب سیم یا کابل مورد نظر برای مصارف صنعتی یا ساختمانی بهتر است به نکات گفته شده در این مقاله توجه کرده و با توجه به نیازی که دارید و همچنین در نظر گرفتن مواردی مثل ایمنی و هزینه نهایی، نسبت به انتخاب سیم یا کابل مورد نظر خود اقدام نمایید. یک انتخاب اشتباه در این موضوع علاوه بر داشتن هزینه اضافی برای شما، می تواند از نظر ایمنی نیز برای کاربران بسیار خطرناک باشد.
بیشتر بخوانید:
